Σχετικά με το πολυτονικό...

Πριν από λίγες μέρες μια ανάρτηση στο Facebook μου έφερε ξανά στο νου μια, κάποτε, ισχυρή διαμάχη, φιλολογικού ενδιαφέροντος. Αυτή της τελικής επικράτησης του μονοτονικού συστήματος στη γραφή της Ελληνικής γλώσσας, έναντι του για αιώνες ισχύοντος πολυτονικού.

Η χρήση του μονοτονικού καθιερώθηκε επίσημα από το Ελληνικό Δημόσιο στα επίσημα έγγραφα και σε όλες τις βαθμίδες τις εκπαίδευσης, κατά τη Μεταπολίτευση. Η Εκκλησία της Ελλάδος, όπως βέβαια και όλες οι ελληνόφωνες Εκκλησίες και Πατριαρχεία, διατηρούν πιστά όλους τους τόνους και τα πνεύματα στα γραπτά τους κείμενα που κατά τα άλλα, συνήθως, ακολουθούν τη Δημοτική. Επίσης πολλές φορές υπήρξα μάρτυρας γραπτών ιδιωτών, με άψογη χρήση του πολυτονικού.

Χωρίς να είμαι ιδεοληπτικά αρχαιολάτρης, ανέκαθεν και λόγω σπουδών-απόφοιτος της Φιλοσοφικής Αθηνών-έτρεφα και εξακολουθώ να τρέφω θαυμασμό για την αρχαία ελληνική γραμματεία. Ωστόσο ποτέ δεν κατόρθωσα να κατανοήσω την εμμονή στο πολυτονικό σύστημα, πολύ περισσότερο από ανθρώπους που δεν το διδάχτηκαν, παρά μόνο στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών. Τα περισσότερα επιχειρήματα υπέρ, με την εξαίρεση εκείνου της άσκησης του νου, που έχει βάση, μου φαίνονται από "ρομαντικά" έως και ...πλατωνικότερα του Πλάτωνος! Αδυνατώντας, λοιπόν, να τα κατανοήσω, δε θα αποπειραθώ να τα ανασκευάσω. Απλά θα παραθέσω κάποιες πληροφορίες σχετικά με το λόγο που επινοήθηκε το πολυτονικό.


"Τα αρχαία κείμενα κατά τα Αρχαϊκά και Κλασσικά χρόνια", υποστηρίζουν κάποιοι, "ήταν γραμμένα με το πολυτονικό." Αυτό δεν ισχύει. Ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Πλάτων, ο Ξενοφών, ο Αριστοτέλης, οι Κωμικοί και Τραγικοί Ποιητές και όλοι όσοι κατέγραφαν ο,τιδήποτε, δε χρησιμοποιούσαν κανενός είδους τονισμό! Ακόμα, δε χρησιμοποιούσαν καν τη μικρογράμματη γραφή. Μόνο κεφαλαία! 

Τα κεφαλαία, όπως και οι τόνοι με τα πνεύματα, που άλλωστε είναι και το υπό εξέταση θέμα, εισήχθηκαν κατά τον 1ο π.Χ αιώνα από τους περίφημους Αλεξανδρινούς Φιλολόγους-στους οποίους οφείλεται και ο χωρισμός των Ομηρικών Επών σε 24, το καθένα, Ραψωδίες. Οι λόγοι ήταν καθαρά πρακτικοί.

Η μικρογράμματη γραφή επινοήθηκε, προκειμένου η γραφή και η ανάγνωση να καταστούν πιο εύκολες και ξεκούραστες. Η επινόηση, από την άλλη, τονικού συστήματος, κάτι που, θα επαναλάβω, ΔΕΝ υπήρχε πρωτύτερα, εξυπηρετούσε μια πιο βαθιά ανάγκη...

Μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου και την επακόλουθη εδραίωση των ελληνιστικών βασιλείων, η Ελληνική γλώσσα επεκτάθηκε και καθιερώθηκε σε όλες τις περιοχές και λαούς της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου. Αποτέλεσμα να ομιλείται από ανθρώπους που αγνοούσαν πώς να προφέρουν, για παράδειγμα τα μακρά, ή τα βραχέα φωνήεντα, ή ποια φωνήεντα δασύνονται...

Να λοιπόν ποιος ήταν ο λόγος ύπαρξης του πολυτονικού. Να αποδοθεί η σωστή προφορά των Αρχαίων Ελλήνων! 

Ήδη από τα Μεσαιωνικά Χρόνια έχουν γίνει απόπειρες για την απόδοσή της. Πιο γνωστές είναι η Προσωδιακή προφορά και η Ερασμιακή, με αποτελέσματα, τις περισσότερες φορές, τουλάχιστον αστεία...


Γι'αυτούς λοιπόν τους λόγους θεωρώ μάταιο και άνευ ουσίας να επιμένει όποιος επιμένει σε, ιστορικά, ξεπερασμένα τονικά συστήματα.

"Η Ακαδημία των Αθηνών" αν δεν απατώμαι του Ραφαήλ, μαθητή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Στο κέντρο απεικονίζεται ο Πλάτων να δείχνει ψηλά, προς τον "κόσμο των Ιδεών" και ο Αριστοτέλης να δείχνει προς τη γη, το "Όργανον".